بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلسَّلامُ عَلَیکمْ یا اَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّة
یا زهرا سلام الله علیها

الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم

تفسیر آیات 116 تا 117 سوره مبارکه آل عمران

116 إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ مِنَ اللّهِ شَیْئاً وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ 117 مَثَلُ ما یُنْفِقُونَ فی هذِهِ الْحَیاةِ الدُّنْیا کَمَثَلِ ریح فیها صِرٌّ أَصابَتْ حَرْثَ قَوْم ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَأَهْلَکَتْهُ وَ ما ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَ لکِنْ أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ

ترجمه
116 ـ کسانى که کافر شدند، هرگز نمى توانند در پناه اموال و فرزندانشان، از مجازات خدا در امان بمانند! آنها اصحاب دوزخند; و جاودانه در آن خواهند ماند. 117 ـ آنچه آنها در این زندگى پست دنیوى انفاق مى کنند، همانند باد سوزانى است که به زراعت قومى که بر خود ستم کرده (و در غیر محل و وقت مناسب، کشت نموده اند)، بوزد و آن را نابود سازد. خدا به آنها ستم نکرده; بلکه آنها، خودشان به خویشتن ستم مى کنند.

تفسیر
نقطه مقابل افراد با ایمان و حق جو که وصف آنها در آیه قبل آمد، افراد بى ایمان و ستم گرى هستند که در این دو آیه توصیف شده اند: نخست مى فرماید: «آنها که راه کفر را پیش گرفتند هرگز نمى توانند در پناه ثروت و فرزندان متعدد خویش از مجازات خدا در امان بمانند» ( إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا لَنْ تُغْنِیَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ مِنَ اللّهِ شَیْئاً ). زیرا در روز رستاخیز تنها اعمال پاک و نیات خالص و ایمان صادق به درد مى خورد، نه امتیازات مادى این جهان چنان که در آیات 88 و 89 سوره «شعراء» آمده است: یَوْمَ لا یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ * إِلاّ مَنْ أَتَى اللّهَ بِقَلْب سَلیم: «در آن روز نه ثروت سودى مى دهد و نه فرزندان * مگر آنها که با قلب سلیم در پیشگاه خدا حاضر شوند». اما چرا در این آیه از میان امکانات مادى تنها اشاره به ثروت و فرزندان شده است؟ این به خاطر آن است که: مهمترین سرمایه هاى مادى: یکى نیروى انسانى است که به عنوان فرزندان ذکر شده. و دیگرى سرمایه هاى اقتصادى مى باشد. و بقیه امکانات مادى از این دو سرچشمه مى گیرند. قرآن با صراحت مى گوید: امتیازهاى مالى، و قدرت جمعى، به تنهائى نمى تواند در برابر خداوند، امتیازى محسوب شود، و تکیه کردن بر آنها اشتباه است، مگر هنگامى که در پرتو ایمان و نیت پاک در مسیرهاى صحیح به کار گرفته شوند در غیر این صورت «سرنوشت صاحبان آنها عذاب جاویدان خواهد بود» ( وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النّارِ هُمْ فیها خالِدُونَ)

در آیه بعد، به بذل و بخشش ها و انفاق هاى ریاکارانه آنها اشاره شده و ضمن یک مثال جالب سرنوشت آن را تشریح کرده، مى فرماید: «مَثَل آنچه آنها در این زندگى انفاق مى کنند، همانند باد سوزانى است که به زراعت قومى بوزد ـ که بر خود ستم کرده اند (و در غیر محل یا وقت مناسب کشت نموده اند) ـ و آن را نابود سازد» ( مَثَلُ ما یُنْفِقُونَ فی هذِهِ الْحَیاةِ الدُّنْیا کَمَثَلِ ریح فیها صِرٌّ أَصابَتْ حَرْثَ قَوْم ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَأَهْلَکَتْهُ ). «صِرّ» و «اصرار » از یک ریشه هستند و به معنى بستن چیزى توأم با شدت مى آید و در اینجا به معنى شدتى است که در باد باشد، خواه به شکل یک باد سوزان، و یا سرد و خشک کننده. قرآن انفاق کردن کفار را به باد شدید و سوزان و یا فوق العاده سرد و خشک کننده اى تشبیه نموده که به کشت و زرعى بوزد و آن را خشک کند، البته طبع باد و نسیم، احیا کننده است، نسیم بهاران شکوفه هاى را نوازش مى دهد و غنچه ها را باز مى کند، روح در کالبد درختان مى دمد، و آنها را بارور مى سازد. انفاق نیز اگر از سرچشمه اخلاص و ایمان به وجود آید بسیار مفید و سودبخش است، هم مشکلات اجتماعى را حل مى کند، و هم اثر اخلاقى عمیقى در نهاد احسان کننده باقى مى گذارد و ملکات و فضائل اخلاقى را در قلب او بارور مى سازد. اما اگر باد و نسیم ملایم و احیا کننده تبدیل به طوفان مرگ بار و سوزنده و یا فوق العاده سرد گردید به هر گل و گیاهى که بوزد آن را مى سوزاند و خشک مى کند. افراد بى ایمان و آلوده نیز چون انگیزه صحیحى در انفاق خود ندارند روح خودنمائى و ریاکارى همچون باد سوزان و خشک کننده اى بر مزرعه انفاق آنها مىوزد و آن را بى اثر مى سازد. این گونه انفاق ها نه از نظر اجتماعى مشکلى را حل مى کند (چون غالباً در غیر مورد مصرف مى شود) و نه نتیجه اخلاقى براى انفاق کننده خواهد داشت. جالب توجه این که قرآن در آیه بالا مى گوید: «حَرْثَ قَوم ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ» یعنى مرکز وزش و برخورد این باد سوزان و خشک کننده، زراعت کسانى است که به خود ستم کردند، اشاره به این که این زراعت کنندگان در انتخاب زمان و مکان زراعت، دقت لازم را به عمل نیاورده و بذر خود را یا در سرزمینى پاشیده اند که در معرض وزش چنین طوفان هائى بوده است. و یا از نظر زمان، وقتى را انتخاب کرده اند که فصل وزش باد سموم بوده است، و به این ترتیب به خود ستم کرده اند. افراد بى ایمان نیز در انتخاب زمان و محل انفاق، به خود ستم مى کنند و سرمایه هاى خود را بى مورد بر باد مى دهند. از آنچه در بالا اشاره شد، با توجه به قرائنى که در آیه وجود دارد معلوم مى شود این تشبیه در حقیقت در میان دو چیز است: یکى تشبیه انفاق آنها به زراعت بى موقع و در غیر محل مناسب. و دیگرى تشبیه انگیزه هاى انفاق به بادهاى سرد و سوزان. و بنابراین آیه خالى از تقدیر نیست و معنى جمله «مَثَلُ ما یُنْفِقُونَ» این است که مثال انگیزه انفاق هاى آنها همچون باد خشک و سرد یا سوزانى است (دقت کنید). جمعى از مفسران گفته اند: این آیه اشاره به اموالى مى کند که دشمنان اسلام در راه کوبیدن این آئین صرف مى کردند، و به وسیله آن دشمنان را بر ضد پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) تحریک مى نمودند. و یا اموالى که یهودیان به دانشمندان خود در برابر تحریف آیات کتب آسمانى مى دادند. ولى روشن است: آیه یک معنى وسیع دارد که اینها و غیر اینها را شامل مى شود. در پایان آیه مى فرماید: «خداوند به آنها ستمى نکرده، این خود آنها هستند که بر خویش ستم مى کنند» ( وَ ما ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَ لکِنْ أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ ). و سرمایه هاى خود را، بیهوده از بین مى برند، زیرا عمل فاسد جز اثر فاسد چه نتیجه اى مى تواند داشته باشد؟

کانال فضیلتها

https://t.me/fazylatha

کانال طاووس الجَنَّه:

https://t.me/tavoosoljannah

کانال شَرحِ سِرّ ( تماشاگه راز):

https://t.me/sharheser

پایگاه اطلاع‌رسانی سید ابراهیم رئیسی:

https://raisi.ir/service/election

وبلاگ (مشاهده کل مطالب):

http://qaem14.blog.ir

الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم

بخش فیلم

الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و عَجّل فَرَجَهم